Santa Clara en Varadero

Dag 16 Santiago de Cuba - Santa Clara (5 jan)
Na een korte nacht vertrekken we om 5.00 uur voor een lange rit terug naar het noorden, naar Santa Clara. Ik heb de ingekochte drank en ijsklonten al bij Fernando koel kunnen wegzetten voor een Cuba libre in de bus vanmiddag. Tenslotte zitten we er vandaag een uur of 11 uur in. In de middag vertelt Reinier weer over achtergronden van Cuba en is het officieel vragenuurtje aangebroken. Hij heeft het zwaar, niet alleen omdat hij gister met een maatje een hele fles rum genuttigd bij het zwembad, maar ook omdat het vragenvuur toeneemt. Waarom doen jullie niets? Ja, weer de bergen in met een geweer? Waarom denk je dat ik rechten heb gestudeerd. Het gaat veranderen, er is geen steun meer. Iedereen doet alsof! Hij is eerlijk, maar gereserveerd. Ook hij blijft politiek correct; hij zal ongetwijfeld in de bus worden afgeluisterd…

Alles mag, maar niets is mogelijk!
Internet; er is een traag internet beschikbaar. Ik heb het inmiddels opgegeven: meestal “no connecion” of erg ingewikkeld via een duur kaartje. Trouwens ook “beschikbaar” voor Cubanen. Voor de prijs van een gemiddeld weeksalaris, kunnen ze inloggen op het trage systeem met een kaartje dat 1 uur geldig is. Als ze eindelijk bij hun mailbox zijn aangekomen, is er nog net voldoende tijd om “hallo en goodbye” in te typen, want dan is zo ongeveer het uur voorbij! Dus ja het is er wel, maar nee niet echt toegankelijk.
Huizen; je mag sinds 2008 een huis kopen, maar alleen als je kan aantonen dat je het geld legaal hebt verdiend. Niemand kan dat, mits het is geschonken – aantoonbaar via de bank - door familie in het buitenland. Onze chauffeur verdient met zijn tipgeld misschien 400 dollar per maand bij. Dit is dus het veelvoudige van wat officieel verdient. Helaas kan hij er geen huis van kopen, maar wel luxe artikelen.
Visum: je mag weg, maar je moet eerst een duur visum kopen en een uitnodiging hebben uit het buitenland.
Mobiel: iedereen heeft een mobieltje, jaaaa om te bellen!!! Waar dat ding voor bedoeld is, niet om de hele dag te chatten en te internetten. Das dan wel weer een plezierig voordeel ervan. Het maakt hen niet uit, dit is helemaal cool. Zelfs in Nicaragua en Guatamala is overal snel internet beschikbaar, maar hier alleen bellen, dus….

Santa Clara
We bezoeken het ontspoorde treinstel van dictator Batista, waarmee Fidel en Che de laatste strategisch slag uitdeelden. Inmiddels is in Santa Clara het mausoleum van Che, waar hij - na zijn executie in Bolivia – is herbegraven in 1997.
Omdat Reinier lang aan het woord was in de bus, besluiten we maar om de Cuba Libres op het terras van ons nieuwe onderkomen in te schenken. Het is een gezellige bende aan het zwembad met opnieuw luid gezang van mijn medereizigers. Na de nodige Cuba Libres blijk ik toch ineens vloeiend Spaans te kunnen spreken met Fernando. Bij het avondeten krijg ik kleine kadootjes en een heuse verjaardagstaart. Volgens traditie moet het eerste stuk door mij worden aangeboden aan iemand. Natuurlijk is dat Fernando!
We verblijven in een prachtig parkje met leuke huisjes. In het restaurant zijn zowaar schone toiletten – uiteraard met klapdeurtjes – en dit keer zonder schoteltje, maar helaas geen toiletpapier. Waar heb je dat nou voor nodig, zie je ze denken….

Dag 17 Santa Clara – Varadero (6 jan)
Na een korte rit komen we aan bij het – o zo gevreesde all-in resort. Dat we het maar even weten, aldus Re, dit is geen Cuba. Aan de poort van het schiereiland staat een slagboom en als Cubaan mag je hier alleen komen om te werken, of tegen betaling van 1 dollar. Nou ja, dat moet snel terugverdiend zijn op dit toeristen reservaat…

Op het strand geniet de Cubaan van het all-in concept; hij nuttigt de restjes die de kapitalisten laten staan. En dat is veel want het teveel bestelde bier wordt al snel warm. In plaats van zijn pinda’s te verkopen geeft hij ze nu weg, in ruil voor de gratis drank. Hij wankelt van bed naar bed… Het strand is mooi, maar ook niet overdrijven. Het gepeupel erop is om snel te wissen. Bij de balie kunnen ze een tripje boeken van 2 dagen om het echte Cuba te zien. De meesten laten het het erbij. Het verblijf in het resort voelt als een soort straf. Ik heb genoten van het mooie Cuba maar zoals Re al zei: dit is geen Cuba. Dit is een schiereiland van 20 km lang, waar Canadezen en Russen zich de hele dag volgieten met de vrij beschikbare drank. Allemaal met hun eigen thermosbeker – met vlag erop – die ze voltanken met drank om ook vooral maar niet te vaak te hoeven lopen. 4 Amerikanen aan het zwembad. De Cubaanse ober brengt een blad met 16 biertjes. We hoeven niet te rijden! Jaaa? Dus bestel je er maar 4 per persoon? Het slechtste in de mens komt naar boven als je ze opsluit in een all-in resort. Binnen 10 minuten worden er 8 cocktails aangeleverd. En zoals een goed Amerikaan betaamt, zal hij best bij elke levering een dikke fooi achterlaten. Dus de dames lopen wel. Ik geef toe, ik spuug er ook niet in, maar deze mensen zijn de schaamte voorbij.
Evenals een van onze reisgenoten die op haar oranje crocks de eetzaal in durft te lopen.

En dan na 17 dagen prachtig weer zonder een enkele druppel regen, breekt het noodweer aan. Gevangen in de entertainment tent, wachtend op de storm die gaat liggen. We besluiten op onze blote voeten door het gras te rennen naar ons gebouw. Als verzopen katten komen we aan. Dit keer zijn het niet decibellen van de airco die me uit de slaap houden, maar de gierende wind door de – niet helemaal sluitende – schuifpui van mijn habitacion. En de voorspelling is dat dit 2 dagen aanhoudt. Dat is precies de tijd dat wij hier verblijven, in het staatsgebouw. Het all-in concept zal dit maal geld gaan kosten. Als alle Canadezen en Russen hier 2 dagen vertoeven, zal het drankgebruik naar ongekende hoogte stijgen.
Ha, vanochtend nog mijn poncho geshowd in de bus; “kijk dit jaar heb ik een blauwe bij me, die vonden de meeste mij het leukste staan”. “Ik hoop dat je hem niet nodig hebt” zegt iemand nog. Tsja, dat was leuk geweest, maar ja, wat heb je nu aan een poncho als je die in je koffertje laat zitten? De schuifpui is duidelijk niet gebouwd op de snerpende wind. Binnen waaien de gordijnen heen en weer, wat al wat zegt over de constructie van de schuifpui. Ik kan natuurlijk de oordoppen tevoorschijn halen, of een lekkere slaappil?

Dag 18 - 19 - 20 Varadero
Beiden werken, ik wordt om 11.00 uur ’s morgens wakker. Geen haast voor het ontbijt, da’s al voorbij. Het is nog een redelijke temperatuur in mijn kamer waar de airco nog op dezelfde stand staat als gister. Bij het openen van de schuifpui blijkt dat - ondanks de airco - het binnen veel warmer is dan buiten. O Mai! De voorspellingen waren goed: het is minstens 10 graden lager, gelukkig wel weer droog. Het wordt tijd voor mijn laatste schone kleren, met lange mouwen en pijpen…
In de bar is het inmiddels een varkensstal geworden, met dronken luidruchtige servos. Er zijn hier mensen die alleen in dit vreselijke oord vertoeven. “Wat? Zijn jullie 3 weken in Cuba geweest?” vragen ze ongelovig. Ja, in Cuba ja! Niet in dit bedorven oord - de laatste hoop de Cubaanse economie - maar waar elke Cubaan zich voor schaamt.
Voor de avond heeft Charlotte een leuke quiz in elkaar gedraaid met de wetenswaardigheden van de afgelopen weken. Op de gang schreeuwen de dronken toeristen en is het zelfs zo erg dat Annemieke haar kamer niet meer uit durft.

De volgende dag is het weer wat opgeknapt en gaan we onze laatste avondmaal nuttigen in een palader om de hoek. Wat een verademing zeg, na 3 dagen in een resort en 16 dagen Moros y Cristianos (witte rijst met zwarte bonen) eindelijk een echte biefstuk, met gorgonzola, wijn- en champignonsaus. En wat te zeggen van de prachtige geserveerde kreeften.
Stefano bedankt Astrid voor haar goede zorgen en we sluiten de avond af. Voor velen is het moeilijk is slaap komen, want ergens is er een feestje gaande tot 03.00 uur. Ik val lekker snel in slaap en droom van een prachtig Cuba met heel lieve mensen bezig zijn om te overleven, hun hoop gericht op 2018.

Twee religies
2018 is het einde periode van Raoul en verwacht met dat alles anders wordt. Dit denken ze van Fidel:.
Versie 1: De meedogenloze revolutionair die in 1959 de macht overneemt. Hij confisqueert Amerikaanse bedrijfseigendommen, verjaagt hoogopgeleide beroepsbevolking uit zijn land en snoert alle oppositie de mond door een totalitaire politiestaat in het leven te ropen.
Versie 2: De briljante revolutionair die een corrupte dictatuur omver heeft geworpen en zich bevrijdt van het kolonialisme van buitenlandse bedrijven en de maffia. Hij brengt het volk alfabetisme, gezondheidszorg en gelijkheid, en heeft een universitair opgeleid socialistisch bastion weten op te bouwen, ondanks 50 jaar tegenwerking van US (embargo / blokkade).
In beide verhalen zit een kern van waarheid. De ouderen en de boertjes van het platteland weten nog hoe het was onder Batista en eren Fidel. De jongere generatie heeft gestudeerd en weet beter; de jeugd en de onderkant van de samenleving komen in opstand. Rebellen die raps maken zoals raps bedoeld zijn, met gevaar voor eigen leven: de nieuwe opstand. Ze zijn tegen het machtsmisbruik van de Castro’s, de politiestaat, de geheime dienst en de oneerlijke samenleving waar zij de dupe van zijn.

Hasta Quando? Tot wanneer?
Ik praat wat met de mensen, en met de weinig Spaanse woordjes die ik ken, weet ik een wolkbreuk aan verhalen los te krijgen. Wat ze precies vertellen kan ik natuurlijk niet volgen, maar het heeft allemaal eenzelfde strekking. Ze willen allemaal mee, bereid om te werken voor Helder, getrouwd of niet, kinderen willen ze verlaten voor een beter leven, buiten Cuba. Maar of dat de oplossing is?
De Cubanen wachten eigenlijk maar op één ding: de dood van Fidel (87) en Raoul Castro (82). Ondertussen scharrelen ze naar voedsel op de zwarte markt, doen pogingen het land uit te komen en applaudisseren noodgedwongen mee voor de restanten van de eens zo veelbelovende Revolutie. De meest perfecte geheime dienst ter wereld is doorgedrongen tot in elke vezel van de maatschappij, angst en onderling wantrouwen regeren. Van iedere Cubaan wordt een dossier bijgehouden door de geheime dienst. Wie zich niet aan de regels houdt wordt opgepakt; 1% van de bevolking zit gevangen. Maar wel het enige land zonder criminaliteit en drugs..

Sweet dreams
De meisjes in het restaurant werken hard. Que tal? Muy muy canzada. Quiero dormir……Denise is moe. Ze woont ver weg, en moet elke dag lang reizen en hard werken. Of hier het nieuwe beloningssysteem al is doorgevoerd weet ik niet. Soms wordt kunnen ze extra dollars bijverdienen als ze meer en harder werken.
Ik hoor de kamermeisjes zingen. Er vertrekt weer een groep Hollanders, wie weet hoeveel dollars hun schattige briefjes dit keer oplevert?

Securidad
Op de luchthaven een staaltje Castro: rijen, rijen en rijen. Van de ene naar de andere rij, ongeïnteresseerde Cubanen die ons laten wachten en een stempeltje geven wanneer het hen uitkomt. Ik overweeg de proef op de som te nemen en te achterhalen hoe sommigen het voor elkaar krijgen dat de dame van de incheckbalie meeloopt, voorbij de 2 rijen loopt en de oprotpremie voor deze toerist betaalt zodat die niet in derij hoeft te staan. Ik heb alleen 20 dollar ik mijn zak. Zal ik het in mijn paspoort stoppen? Toch maar niet. Uit ervaring weet ik immers dat Jootje Recootje dan wel weer de pineut zal zijn.
Na de douane betalen we de dubbele prijs voor een biertje en Cuba Libre, en zelfs bij toilet staan ze weer te rammelen voor geld… HET IS HET SYSTEEM, maar hoe lang nog: Hasta Quando? De geheime dienst werkt nog volop en biedt de helft van de Cubanen een baantje en een maandelijks inkomen van EUR 25. Stefano kan als laatste niet door de douane omdat… wie zal het weten? Er staat een onduidelijke stempel in een van zijn geleende boeken van de bibliotheek. Ze vertrouwen het niet, en nog maar nipt op tijd wordt hij doorgelaten. Zal er nu ook een dossiertje van hem zijn? Ik ben ook net de dans ontsprongen. Mijn rugzak door de scan en ja hoor: er zit een aansteker in. “Zit er een aansteker in?” vraagt een lieve dame. “Kijk zelf maar”. Dat was niet de bedoeling. Ik probeer het nog een keer. “Kijk zelf maar!”. Nou, dat loopt ook maar net goed af…Ik werp haar de aansteker toe en loop snel weg. “Zet maar in mijn dossiertje”. Ik kan de laatste dollars nog inwisselen, maar de vraag is tegen welke koers. Een half jaarsalaris…ik koop er maar wat heerlijke Cubaanse koffiebonen van, een mooi aandenken aan dit verwarrende land.

Viva Cuba libre !
Wij hebben een prachtige toer gemaakt door mooi Cuba, althans dat wat wij gezien hebben. Er is een andere kant waar veel over te lezen is, maar wat je niet wilt weten….. Ik hoop voor Denise en alle andere dat de nu snelle veranderingen in goede banen worden geleid, tot een mooi nieuw Cuba waar de Cubanen weer hun eigenwaarde terugkrijgen en waar hun ambities een kans van slagen krijgen. VIVA CUBA LIBRE !